12. Co to jest amortyzacja?

Firmy prowadzące małą księgowość mają prawo do zaliczenia w koszty wartości zakupionych, wytworzonych lub otrzymanych składników majątku. Jednak w wypadku składników majątkowych kosztem nie jest bezpośrednio cena nabycia/wytworzenia lecz odpis amortyzacyjny.

Amortyzacja to zaliczenie w koszty prowadzenia działalności gospodarczej wartości zakupionych lub posiadanych środków trwałych. Amortyzacji podlegają, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

• 1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
• 2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
• 3. inne przedmioty.

o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy.

W „Ewidencji środków trwałych” muszą znaleźć się wszystkie składniki majątku firmy o wartości powyżej 3500 zł. Tańsze mogą, ale nie jest to wymagane.

Dodatkowo amortyzacji podlegają: spółdzielcze prawo własności, prawa majątkowe i autorskie oraz licencje, które wprowadza się do „Ewidencji wartości niematerialnych i prawnych”.

Amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, które są amortyzowane wg metody amortyzacji innej niż „odpis jednorazowy w miesiącu zakupu” rozpoczyna się w miesiącu następnym po miesiącu wprowadzenia środka trwałego do „Ewidencji”.

Metody amortyzacji:

Odpis jednorazowy

Limit amortyzacji jednorazowej wynosi 50 tys. euro. Kwotę należy przeliczyć według średniego kursu NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. Czyli suma wszystkich jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, których wartość początkowa przekraczała 10 000 zł nie może być większa niż kwota limitu. Jednorazowo amortyzowane na podstawie omawianych przepisów mogą być wyłącznie niektóre środki trwałe. Są to środki trwałe zaliczone do grup 3-8 stosowanego dla celów podatkowych KŚT z 2010 r. (z wyłączeniem samochodów osobowych).

Jednorazowego odpisu samochodu osobowego bądź wartości niematerialnej i prawnej można dokonać, jeżeli wartość zakupu nie przekracza 10 000 zł.

Od 1 stycznia 2018 r. do celów podatkowych ma zastosowanie KŚT z 2016 r. Nie ma to jednak wpływu na obowiązujące zasady jednorazowej amortyzacji.
Podatnikowi, który spełnia warunki do skorzystania z jednorazowego zamortyzowania dokonanego wydatku, przysługuje prawo do wyboru przepisów, na podstawie których jednorazowo zamortyzuje środek trwały.
Pierwszą grupę podatników uprawnionych do korzystania z jednorazowej amortyzacji stanowią podatnicy, którzy w danym roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej. Nie dotyczy to jednak wszystkich podatników rozpoczynających działalność.
Niektórzy podatnicy rozpoczynający działalność nie mogą z tej możliwości korzystać (art. 22k ust. 11 updof). Wyłączenia obejmują sytuacje:
podatnik, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie 2 lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną,
podatnik, którego małżonek prowadził ww. działalność, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.
Drugą grupą podatników uprawnionych do korzystania z jednorazowej amortyzacji stanowią tzw. mali podatnicy. Podatnikami takimi w 2018 r. są podatnicy, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w 2017 r. 5 176 000 zł.

W dniu 12 sierpnia 2017 r. weszła w życie ustawa, która wprowadza nową metodę jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych zgodnie z art. 22k ust. 14-21 updof.
Zgodnie z tym przepisem, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100.000 zł.
Wprowadzone przepisy pozwalają na zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wpłat na poczet nabycia podlegających jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych.
Kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłat na poczet nabycia środka trwałego (zaliczek) zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Amortyzacja liniowa

Polega na równych odpisach miesięcznych przez cały czas trwania amortyzacji.

Amortyzacja degresywna

Jest przyśpieszoną metodą amortyzacji, którą można objąć środki trwałe należące do 3, 4, 5, 6 i 8 grupy oraz środki transportu oprócz samochodów osobowych.

Amortyzacja liniowa dla środków trwałych używanych i ulepszonych

Środek trwały używany – przed nabyciem był używany przynajmniej przez 6 miesięcy (60 miesięcy w przypadku budynków i budowli).

Środek trwały ulepszony – jeżeli nakłady użytkownika na jego ulepszenie, poniesione przed wprowadzeniem środka do „Ewidencji środków trwałych” przekroczyły 20% jego wartości początkowej (30% w przypadku budynków i budowli).

Dla takich środków trwałych można zastosować wyższe, indywidualne stawki amortyzacyjne według zasady:

• A) dla środków trwałych z grup 3,4,5,6 i 8 –
  • 24 miesiące, jeżeli wartość początkowa środka nie przekracza 25 000 zł,
  • 36 miesięcy, jeżeli wartość początkowa środka zawiera się w przedziale 25 000 – 50 000 zł,
  • 60 miesięcy dla droższych;
• B) dla pojazdów – 30 miesięcy,
• C) dla budynków i budowli – 10 lat,
• D) dla kiosków, budek, domków kempingowych – 36 miesięcy.